ในยามที่ทั่วประเทศโศกเศร้าต่อการเสด็จสวรรคตของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง หนึ่งในเสียงอาลัยที่เปี่ยมความสำนึกที่สุดดังมาจากหญิงชราวัย 73 ปี ที่อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ “ยายจวบ จันทร์นวล” ผู้นำกลุ่มทอผ้าไหมศูนย์ศิลปาชีพบ้านนาโพธิ์ ผู้ได้รับการยกย่องเป็นหนึ่งใน “4 ทหารเสือแห่งวงการผ้าไหมไทย”
เมื่อกว่า 20 ปีก่อน ยายจวบเคยได้รับเกียรติเป็นตัวแทนประเทศไทย เดินทางไปเผยแพร่วัฒนธรรมการทอผ้าไหม ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2543 ซึ่งนับเป็นความทรงจำล้ำค่าที่เธอยังคงเก็บรูปภาพและรางวัลพระราชทานไว้เป็นสิริมงคลมาจนถึงทุกวันนี้
“พอรู้ข่าวพระองค์เสด็จสวรรคต ใจมันหาย เหมือนเสียแม่คนหนึ่ง” ยายจวบกล่าวด้วยน้ำตาคลอ “พระองค์ทรงมีพระเมตตาเหลือเกิน ทรงช่วยให้พวกเรามีอาชีพ มีชีวิตใหม่จากผ้าไหม”
เดิมทีนาโพธิ์เป็นพื้นที่แห้งแล้ง ชาวบ้านพึ่งพานาแต่บางปีก็แล้งจนแทบไม่มีข้าวกิน แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระพันปีหลวง ที่ทรงเห็นคุณค่าภูมิปัญญาท้องถิ่น ทรงส่งเสริมให้ปลูกหม่อน เลี้ยงไหม และทอผ้าเป็นอาชีพ พระองค์ทรงรับซื้อผ้าไหมจากชาวบ้าน และยังพระราชทานลวดลายผ้าไหมให้ทออย่างงดงาม เช่น “ลายสามขอ” ที่ยายจวบเคยได้รับรางวัลพระราชทานชนะเลิศอันดับ 1 พร้อมสร้อยคอพระราชทาน ซึ่งเธอเก็บรักษาไว้อย่างหวงแหน
“พระองค์ทำให้คนจนอย่างพวกเราได้ยืนหยัด มีอาชีพส่งลูกเรียนจนจบ ปลูกฝังให้ลูกหลานเห็นค่าผ้าไหมไทย” ยายจวบกล่าวอย่างภูมิใจ พร้อมเผยว่า ปัจจุบันเธอยังคงถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าให้ลูกสาวและคนรุ่นใหม่ เพื่อให้ผ้าไหมนาโพธิ์คงอยู่คู่แผ่นดินไทยตลอดไป
ด้าน นางมธุรส วงศ์แต้ นักวิชาการพัฒนาชุมชน อำเภอนาโพธิ์ กล่าวเสริมว่า กลุ่มทอผ้าบ้านนาโพธิ์เติบโตได้เพราะแรงบันดาลใจจากพระราชดำริของสมเด็จพระพันปีหลวง และการนำของยายจวบที่เปรียบเสมือน “ครูผู้ปลุกผ้าไหมให้หายใจ” ปัจจุบันกลุ่มยังคงได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานรัฐ ในการต่อยอดผลิตภัณฑ์ เพิ่มมูลค่า และพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากให้มั่นคงยั่งยืน
“พระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ไม่ได้เพียงสอนให้ทอผ้า แต่ทรงสอนให้คนไทยรู้จักคุณค่าของงานฝีมือ และศักดิ์ศรีของแรงงาน” เธอกล่าวทิ้งท้าย
ข่าว/ภาพ : สุรชัย พิรักษา ผู้สื่อข่าวจังหวัดบุรีรัมย์
